“We moeten weg van het idee dat de circulaire economie alleen een ‘nice to have is’”

Biesheuvel schreef alweer 10 jaar geleden  samen met de oprichters van Rotterzwam aan een one-pager voor het opzetten van een ‘ecosysteem van circulaire ondernemers’ in Rotterdam. Inmiddels is Blue City een feit en herbergt de circulaire hub 45+ circulaire ondernemers. En worden er jaarlijks 150 events en 30 circulaire projecten georganiseerd vanuit het oude tropische zwembad Tropicana. ‘Blue’ staat voor water en de overvloed die we hiervan hebben, licht de onderneemster toe: “De circulaire economie draait niet om schaarste. Het gaat juist om de kunst van het denken in overvloed. We hebben een overvloed aan grondstoffen die we op dit moment niet goed benutten.”

Van prototype naar volumes

Circulaire start-ups ondersteunen bij de stap naar op schaal produceren ziet Biesheuvel nu als een belangrijke taak van Blue City. “De stap om een product van prototype naar volumes te brengen is heel belangrijk, maar ook ingewikkeld. En vaak onderschat”, legt Biesheuvel uit. Om te onderzoeken hoe Blue City circulaire startende ondernemers kan ondersteunen bij deze stap, sprak de onderneemster met een aantal circulaire bedrijven die inmiddels op schaal produceren. Biesheuvel: “Op basis van die gesprekken ontwikkelden we een programma waarbij we start-ups onder andere ondersteunen op fabrieksniveau (hoe ziet de productielijn eruit), teamniveau (wie heb je nodig in je team en wanneer neem je hen aan) en financieel niveau (voor welke financieringsconstructie kies je).”

Vooral de financieringsconstructie waar start-ups voor kiezen is belangrijk in deze fase, benadrukt Biesheuvel. “We zien vaak dat startende ondernemers die dit niet goed aanpakken, veel eigenaarschap verliezen.” Een bedrijf dat kiest voor private equity geeft bijvoorbeeld veel aandelen weg en daarmee zeggenschap over het bedrijf. Biesheuvel: “Waarom zou je dan eigenlijk nog ondernemen?” Voor een startende onderneming is het daarom beter om kapitaal te lenen, weet Biesheuvel. “Maar dat vraagt om veel werkkapitaal. Circulaire bedrijven die op schaal willen gaan produceren gaan van een investering van 5 ton per jaar ineens naar miljoenen per jaar. De Nederlandse economie is daar op dit moment niet op ingericht.” Toch moet dit kapitaal er komen, vindt de onderneemster. “Dit soort bedrijven hebben een voorbeeldfunctie. Werkkapitaal moet deels uit de markt en deels uit de overheid komen.” 

Denken in businessmodellen en sectoren

De Nederlandse overheid denkt vaak nog te klein als het gaat om de financiering van circulaire bedrijven, ziet Biesheuvel. “De aanbestedingsgrens ligt vaak al bij € 30.000 terwijl dit soort bedrijven miljoenen euro’s nodig hebben om op te schalen.” De circulaire economie wordt nog te vaak gezien als schattig en ‘nice to have’, terwijl het een strategische keuze zou moeten zijn, vindt de onderneemster. “We moeten ons afvragen: hoe organiseren we de economie zo dat we autonomer kunnen functioneren. Zodat we niet meer afhankelijk zijn van anderen voor onze grondstoffen.”

Strategisch denken houdt in dat we misschien minder vanuit impact gaan denken en meer vanuit businessmodellen en ketens, benadrukt Biesheuvel. Bedrijven opereren vaak in (internationale) ketens. Om te zorgen dat hun speelveld gunstig is, moet je Europees en internationaal denken. Biesheuvel: “De markt van gerecycled plastic is een mooi voorbeeld. Als je niet voorkomt dat China goedkoop plastic op onze mark dumpt, gaan onze fabrieken die plastic recyclen failliet.” We moeten onze maakindustrie daarom weerbaar maken voor het dumpen van goedkope niet-duurzame materialen, vervolgt Biesheuvel. “De Critical Raw Material Act (CRM Act) is hiervoor een stap in de goede richting.”

Bovendien is het belangrijk dat we meer gaan denken in sectoren vindt Biesheuvel. Volgens de onderneemster bestaat er geen ‘one-size-fits-all’ aanpak voor de circulaire economie. “Recycling in de maritieme sector vraagt om een hele andere benadering dan in de maakindustrie. Als we vaart willen maken, moeten we de circulaire economie vertalen naar kernsectoren in onze economie.”

Door deuren heenlopen

Of Biesheuvel het ook weleens zwaar vindt om een voortrekkersrol te hebben? Biesheuvel: “Eigenlijk ben ik zo gewend om door deuren heen te lopen, dat ik me er vaak niet eens meer bewust van ben.” Wat ook helpt is zelfhumor en relativeren, weet de onderneemster. “Ik heb besloten om veel van mijn tijd in de circulaire transitie te stoppen, maar ik voel mij er niet meer verantwoordelijk voor.” Zorg daarnaast dat je je omringt met andere mensen die vooruit willen, tipt Biesheuvel “Ik ben er goed in geworden om mensen om mij heen te verzamelen die mij energie geven. Die ook gewend zijn om door deuren heen te lopen.”

Haar dromen voor de toekomst? “Ik verwacht veel van de Nederlandse Vereniging Circulaire Economie. Hiermee kunnen we een coherent verhaal neerleggen over hoe het systeem moet veranderen.” Ook hoopt de directeur van Blue City in de toekomst meer grootschalige programma’s te draaien binnen cruciale Nederlandse sectoren. “In plaats van jaarlijks veel kleine programma’s te draaien, gaan we bij Blue City nu toe naar vijf meerjarige programma’s met een solide financiële dekking. Een mooi voorbeeld is het programma dat we nu ontwikkelen voor de maritieme sector. Met dit soort zware solide programma’s kunnen we echt impact maken binnen de Nederlandse economie.”