“We willen dat hergebruik het nieuwe normaal wordt”

“Toen we vorig jaar de Circular Award Business wonnen, groeide Buurman al. Maar de Award zorgde voor nog meer groei. Naast Buurman Rotterdam, Utrecht en Antwerpen is er nu ook Buurman Amsterdam en Nijmegen/Arnhem”, vertelt Bianca Ernst, oprichter van Buurman Utrecht. Bianca, ook oprichter van de Utrechtse circulaire broedplaats Het Hof van Cartesius, startte Buurman Utrecht 5 jaar geleden. “Maar het belangrijkste wat de Award ons bracht is misschien wel de erkenning van ons werk. We werken allemaal kneiterhard. Het is fijn als dat gezien en gewaardeerd wordt.”

Mensen in beweging brengen

Ook in haar dagelijkse praktijk merkt Bianca dat haar werk steeds beter gezien en gewaardeerd wordt. Steeds vaker nodigen bedrijven en andere gemeenten haar en haar collega’s uit om een workshop te geven of kennis te delen over hergebruik van hout. “In Utrecht, maar ook daarbuiten, worden we inmiddels gezien als hergebruikexperts.” 

Iedere Buurman heeft een houtwerkplaats en een circulaire bouwmarkt. De workshops in de houtwerkplaats zijn vooral bedoeld om mensen in beweging te krijgen om materiaal opnieuw te gebruiken, legt Bianca uit. “In onze workshops zien mensen materiaal liggen dat afval is, maar waarmee je prachtige dingen kunt maken. Zij worden dan vanzelf geprikkeld om te bedenken wat ze met dat materiaal kunnen doen.” Doordat je alles zo gemakkelijk nieuw kunt kopen, zijn veel mensen de relatie kwijtgeraakt met grondstoffen, ziet Bianca. “Mensen durven niet meer zelf te maken of repareren. Zelfs een fietsband repareren doen veel mensen niet meer zelf. Met onze workshops helpen wij mensen weer over de drempel heen om zelf aan de slag te gaan met het maken of repareren van spullen.”

Buurman krijgt niet alleen particulieren in beweging om meer spullen een nieuwe bestemming te geven. De circulaire pionier start binnen steden hele ketens op voor hergebruik. Zo werkt elke Buurman bijvoorbeeld samen met de gemeente en een aantal andere partijen om te zorgen dat gekapte bomen uit de stad een nieuwe bestemming krijgen. Bianca: “Als je met materiaal werkt uit je eigen stad, geeft dat veel meer waarde aan je product.”
 

Buurman Collectief

Uiteindelijk moet de beweging die Buurman creëert de stad wel overstijgen, benadrukt Bianca. “We willen landelijk een concept uitrollen dat steeds meer mensen aanzet tot hergebruik.” Ook is de social franchise met een Buurman in 6 steden al aardig op weg naar haar doel van 10 Buurmannen in 2030. En met een Buurman in Antwerpen pioniert Buurman inmiddels zelfs al over de landsgrenzen heen.

Om Buurmannen in andere steden op weg te helpen, startte Buurman in 2024 Buurman Collectief: een social impact franchise. “Dit betekent dat andere sociale ondernemers het Buurman concept kunnen gebruiken om een social impact bedrijf op te zetten in hun eigen stad”, licht Bianca toe. Een social impact bedrijf heeft geen winstoogmerk en kent een platte organisatiestructuur. "Het was nog helemaal niet zo gemakkelijk om een social impact franchise op te zetten voor Buurman", blikt Bianca terug op die begintijd. Zo ontdekten zij en haar collega-Buurmannen dat een standaard franchisemodel helemaal niet bij Buurman past. Franchisenemers hebben binnen dit standaardmodel weinig ruimte om zelf invulling te geven aan hun ondernemerschap. Bianca: “In zo’n model leg je bijvoorbeeld precies vast hoeveel geld de franchisenemer moet besteden aan marketing of welke kleding personeel moet dragen. Wij vinden het fijn als franchisenemers hier een eigen draai aan kunnen geven. Bij ons heeft iedere Buurman zijn eigen look & feel.”

Alle Buurmannen zijn dan ook eigenaar van het Buurman concept, vervolgt Bianca. “Het is een nieuw concept op het gebied van hergebruik waarbij nog van alles kan veranderen. Iedereen die instapt, ontwikkelt mee.”
 

Praktisch idealisme

Dat je als circulaire pionier in de praktijk soms je aanpak moet bijstellen, weet Bianca als geen ander. Zo pakte de hergebruikexpert in de begintijd van Buurman Utrecht nog van alles aan. Wc-potten, fietsrekken: Bianca en haar collega’s gunden alles een tweede leven. Bianca: “Daar zijn we van teruggekomen. We leerden dat hout goed bruikbaar is voor hergebruik en besloten ons alleen te focussen op dit materiaal.” Ook doet Buurman niet meer alles zelf, maar zoekt zij partners die sommige taken beter kunnen uitvoeren. “Eerst droogden en zaagden we het hout zelf. Dit kost veel tijd en bovendien zijn er partijen die dit veel beter kunnen. Daar werken we nu mee samen.” Praktisch idealisme noemt Bianca dit. “Buurmannen en Buurvrouwen zijn idealisten, maar wel praktisch. We leren door te doen.” Dit is dan ook haar gouden tip voor andere circulaire pioniers: “Als je alles van tevoren uit wil denken, durf je uiteindelijk geen stap meer te zetten. Ga gewoon aan de slag, loop tegen dingen aan en vind oplossingen. Daar kom je het verste mee.”