Een bedrijventerrein als circulair, bruisend stukje stad
Circulaire kansen in (onverwachte) sectoren
Ontwikkel je een bedrijventerrein, ben je vooral bezig met het realiseren van twee nieuwe natuurgebieden. Het overkwam Thomas Sturkenboom. De natuurcompensatie voor het circulaire bedrijventerrein Strijkviertel ging er namelijk aan vooraf. Bij de Haarrijnse Plas en naast landgoed Oostbroek in De Bilt is inmiddels nieuwe natuur verrezen. Alleen maar positief natuurlijk. Het geeft Thomas en zijn collega’s bovendien het goede gevoel, als ze op het nu nog maagdelijke weiland naast sportpark Rijnvliet lopen in de wetenschap dat ze het gaan volbouwen. De tweede reden voor een goed gevoel: Strijkviertel wordt een circulair bedrijventerrein, zowel wat betreft de openbare ruimte als de bebouwing én de bedrijven.
Als het bestemmingsplan later dit jaar door de Utrechtse gemeenteraad komt, verrijzen er vanaf 2026 op achttien hectare 190.000 vierkante meters met bedrijfsruimten voor het midden- en kleinbedrijf (mkb). De ontwikkeling is goed voor zo’n tweeduizend arbeidsplaatsen bij start-ups, scale-ups, duurzame bouwbedrijven, creatieve ondernemingen en andere bedrijven die weinig belasting opleveren voor milieu en omgeving. Het is het laatste bedrijventerrein dat de gemeente ontwikkelt. En het wordt een bijzondere plek, zo weet Thomas. “Dankzij de sterke politieke wil van het college van burgemeester en wethouders (B&W) en het geloof in de circulaire economie, wordt dit een circulair bedrijventerrein. Om te beginnen ga je dat terugzien in de openbare ruimte. Als gemeente geven we het goede voorbeeld, dus we leggen dat zoveel mogelijk aan met materialen die elders in de stad vrijkomen. We geven in Strijkviertel bijvoorbeeld een nieuwe plek aan eerder gebruikte bestrating en bomen.”
Stapelen, schakelen en delen
De kavels worden niet één op één per bedrijf uitgegeven, maar in kavelvelden. Daarop vestigen zich meerdere eindgebruikers. De ontwikkelaars worden uitgedaagd om hun panden zo circulair mogelijk te bouwen met zo min mogelijk milieu-impact. “We willen dat ze gaan stapelen en schakelen, en ook functies delen. Dat gaat dan bijvoorbeeld om parkeerplaatsen, laad- en losplekken, maar ook vergaderruimtes en kantines.” Binnen deze vernieuwende aanpak maken de bedrijven daar zelf afspraken over. Het doel is dat ze daarmee komen tot efficiënt en intensief ruimtegebruik.
Tot slot de bedrijven zelf. Het is de bedoeling dat zij er een circulaire bedrijfsvoering op na houden. Hoe gaat de gemeente dat allemaal afdwingen? “De grond is ons eigendom. Dus bij het uitschrijven van de tender kunnen we sturen op wat er komt. We selecteren partijen die onze visie delen en omarmen. Daar maken we vervolgens goede afspraken mee.”
Gefaseerde kaveluitgave
Voorziet Thomas problemen met de haalbaarheid van de circulaire ambities van Strijkviertel? “We zijn al in een vroeg stadium in gesprek gegaan met potentiële ontwikkelaars en eindgebruikers. Er is veel enthousiasme in de markt, en er zijn genoeg partijen die het aandurven. Bovendien zijn de vestigingsmogelijkheden voor bedrijven schaars in Utrecht, dus de belangstelling is groot. Maar op basis van onze uitgangspunten zullen we selectief zijn. In totaal gaan we één voor één twaalf kavelvelden uitgeven. Vooral bij de eerste kunnen we testen of het allemaal lukt. Wordt het betaalbaar, krijgen we mooie gebouwen, lukt het met het stapelen en delen? Van die gefaseerde uitgave verwachten we een enorme leercurve, waarmee we uiteraard ons voordeel zullen doen.” Naast een breed gedeelde visie en een stevig politiek draagvlak, is die gefaseerde kaveluitgave de belangrijkste tip die Thomas heeft voor gemeenten die ook een circulair bedrijventerrein willen ontwikkelen. “Daarmee krijg je namelijk in beeld wat de markt aankan.”
Inspirerend
Strijkviertel is Thomas’ eerste circulaire project. “Ik had er geen ervaring mee, maar vind het superleuk om mee te maken. Het is heel inspirerend om bedrijven te spreken die hun best doen om het allemaal anders te doen, vanuit een zorg voor het milieu. Ik verheug mij er dan ook echt op om Strijkviertel straks stap voor stap gestalte te zien krijgen. Niet alleen op de kavels, maar ook met ons planonderdeel om ernaast het recreatiegebied Strijkviertelplas aan te leggen. Al met al wordt het een circulair en bruisend, nieuw stukje stad.”