Circulair drinkwater uit gezuiverd rioolwater

De Ultieme Waterfabriek gaat als kleine opstelling schuil achter de grote zuiveringsinstallaties van een reeds bestaande fabriek voor industrieel ultrapuurwater in Emmen. Het gewenste eindproduct, drinkwater gemaakt uit gezuiverd rioolwater, komt in feite al uit het Ultieme Waterfabriekskraantje. “Maar we noemen het nog geen drinkwater”, nuanceert Jelle. “Daarvoor moet het eerst aantoonbaar aan de eisen voldoen en toegelaten worden.” De belangrijkste technische eis betreft de kwaliteit. “Om die te waarborgen, meten we het water op vele duizenden stoffen. Denk aan biologische parameters voor bacteriën en virussen, en chemische paramaters voor stoffen zoals medicijnresten en PFAS. We gebruiken hiervoor een absoluut filter; de omgekeerde osmose membraan. Dat houdt bijna alles tegen, behalve H2O-moleculen.”

Perceptie/acceptatie

Hoewel de analyses nog tot begin 2026 duren, staat het technische sein eigenlijk al op groen. Maar er zijn nog belemmeringen. “Perceptie is een spannende”, weet Jelle. “Tot nu toe hebben we altijd gezegd: de beste bron is de schoonste bron, dat wil zeggen grond- en oppervlaktewater. Maar sinds de grote droogte van 2018/2019 staat dat onder druk. Met name in Brabant, Overijssel en een deel van Flevoland zie je dat alles verdroogt. Het grondwaterniveau daalt. Daar kunnen we niet teveel meer aan onttrekken. We moeten op zoek naar alternatieven. Gezuiverd rioolwater is er één van.” Met vele miljoenen kuub rioolwater per jaar is het een oplossing met een enorme potentie. De term rioolwater valt alleen niet bij iedereen even goed. “De perceptie is dat het als bron van drinkwater gewantrouwd wordt, omdat het toch een afvalstroom is. Maar recent onderzoek toont aan dat de publieke acceptatie van gezuiverd rioolwater overwegend positief is. Dat staat dus haaks op dat veronderstelde, brede wantrouwen.”

Effecten op de waterhuishouding

Een andere mogelijke barrière is wet- en regelgeving. Drinkwater moet begrijpelijkerwijs aan strenge eisen voldoen. Jelle: “Daarover stemmen we af met het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat en de Inspectie Leefomgeving & Transport. Dat verloopt tot nu toe positief.”
Op dit moment wordt rioolwater, na zuivering, geloosd op het oppervlaktewater. Dat wordt anders zodra het als bron voor drinkwater dient. Welke effecten heeft dat op de waterhuishouding van Nederland? “Dat onderzoeken we via onze regionale labs, in Woerden, Den Haag en Overijssel. Je wil bijvoorbeeld weten of beekjes met een hoge natuurwaarde niet droogvallen omdat ze minder gezuiverd afvalwater krijgen, en dat er genoeg zoetwaterdruk resteert om verzilting tegen te gaan.”

Systeemverandering

Het project verloopt voorspoedig. Jelle is er meer dan enthousiast over. “Wij zoeken nu eindelijk een keer uit hoe het in elkaar zit: kan het, mag het, wil je het? Het mooie van rioolwater is dat het er altijd zal zijn. Elke druppel die iedereen door de gootsteen of het doucheputje spoelt, komt in de zuivering terecht. Ook als het maanden niet regent en er te weinig grond- en oppervlaktewater beschikbaar is. Bovendien kun je het proces steeds weer herhalen. Samen met alternatieven zoals hergebruik van regenwater, filtering van zeewater en waterbesparing, kan het een belangrijke bijdrage leveren aan voldoende drinkwaterbeschikbaarheid.”

Ook mooi: het gaat om een systeemverandering. “We doen iets waarvan iedereen zei dat het niet kon en niet mocht. Maar we zijn met alle partijen uit de waterwereld een enorme slag aan het slaan: drinkwaterbedrijven, waterschappen, kennisinstituten en de overheid. Ik ben er trots op dat ik hier deel van uitmaak. Het voelt alsof ik help een steen in de rivier te leggen, zodat die wat meer een andere kant op stroomt.”