De grootste afvalstroom van Nederland
Samenwerking in/met de regio
Bagger. Abbe Hekkert kan er eigenlijk geen genoeg van krijgen. Zo kun je hem tegenkomen op een strookje groen achter de kassen in Bleiswijk, waar net een slootje wordt uitgebaggerd. Een emmer vol daarvan neemt hij mee naar een testopstelling in Sliedrecht. Daar wordt de bagger gescheiden in zand, klei en/of organisch materiaal. “Wij kijken hoe je dat kan opschonen en verwerken. Inmiddels weten we dat hoogwaardig hergebruik van bagger technisch kan. Bijvoorbeeld als grondstof voor bestrating, dakpannen, glas of potgrond. Nu is het een kwestie van opschalen. Wat je daarvoor nodig hebt, is een circulair ecosysteem voor bouwen met bagger. Het Circulaire Bagger Consortium is opgericht om dat voor elkaar te krijgen.”
Voor de oorsprong van het consortium moeten we zeven jaar terug in de tijd. De Rotterdamse startup Waterweg kreeg het met kleine pilotprojecten voor elkaar om stukjes straat en een parkeerplaats te bestraten met materiaal dat bagger als grondstof had. “Maar de randvoorwaarden om het op te schalen ontbraken”, vertelt Abbe. “Een belangrijk barrière was, en is, dat wet- en regelgeving bagger bestempelt als afval. Dat maakt het lastig om er volgende stappen mee te zetten. We moeten bagger zien als grondstof.”
Aanjagers
Om het hergebruik van bagger verder te brengen, richtten Waterweg, Blauwe Bagger en innovatiebegeleider Noorderwind het Circulair Bagger Consortium op. Het bestaat uit zeven aanjagers vanuit de overheid: provincie Zuid-Holland, de gemeenten Amsterdam, Leiden en Rotterdam, de waterschappen Hoogheemraadschap Schieland Krimpenerwaard en Hollandse Delta en het Havenbedrijf Rotterdam. Het consortium werkt verder samen met veel andere partijen, zoals het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Rijkwaterstaat, universiteiten, marktpartijen en adviesbureaus.
Een hele kluif
Op de website prijkt een pagina met maar liefst dertien uitdagingen die het opschalen in de weg staan. “Ja”, verzucht Abbe, “het is een hele kluif. Maar als consortium verbinden wij alle partijen aan elkaar die ervoor nodig zijn om de uitdagingen uit de weg te ruimen. Zo willen we stap voor stap vooruit komen. Het doel is om in 2030 negentig procent van de baggerspecie circulair toe te passen. Wij werken aan het versnellen, verbreden en verankeren van die ambitie.” Wat ziet hij uit het rijtje uitdagingen als de grootste? “Een hele belangrijke is de aanpassing van de aanbestedingen van baggerprojecten. Als het hergebruik van bagger daarin als eis wordt opgenomen, volgt de markt namelijk vanzelf. Dan zullen aannemers dit mee moeten nemen in hun aanbieding. En dat creëert een groei in vraag en aanbod, die het haalbaar maakt om bagger als grondstof toe te passen.”
40 miljoen kuub
Gemeente Amsterdam heeft onlangs aangegeven circulair gebruik van bagger op te willen nemen in een aanbesteding. Er zit dus schot in de zaak. Maar de lijst met uitdagingen is lang. Hoe motiveert Abbe zichzelf als er af en toe wat minder schot in zit? “Door stil te staan bij de gigantische potentie die dit heeft. Met een volume van 40 miljoen opgebaggerde kuub per jaar vormt bagger de basis voor de grootste afvalstroom van Nederland. Dus als we erin slagen om dat op grote schaal te hergebruiken, zal dat een enorme impact hebben op het terugdringen van de CO2-uitstoot. Reken maar even mee. De bagger wordt nu met vrachtwagens het hele land door gereden naar stortplaatsen. Eén vrachtwagen heeft ruimte voor 24 kuub. Bij 40 miljoen kuub zijn dat 1,6 miljoen ritjes per jaar. Bij een circulair ecosysteem voor bouwen met bagger kun je daarvan een groot deel schrappen. En uiteraard levert het ook circulaire winst op. Want als je de grote hoeveelheid beschikbare bagger op grote schaal hergebruikt, maak je daarmee op grote schaal de winning van primaire grondstoffen overbodig.”