Vrijgekomen landbouwgronden inzetten voor rendabele vezelteelt, dat is de kern van het plan “Nederland van het stikstofslot: vrijwillig van vee- naar vezelteelt”. Het plan is ontwikkeld door initiatiefnemers uit de sector en voorziet in substantiële stikstofreductie en CO2-opslag met een toekomstbestendig verdienmodel voor boeren. Speciaal Regeringsvertegenwoordiger Circulaire Economie (SRCE) Steven van Eijck heeft het plan aan het kabinet en de Tweede Kamer gestuurd.
Beeld: © Rijksoverheid / Rijksoverheid
Het plan beoogt op vrijwillige basis te komen tot een landelijke reductie van de veestapel met gemiddeld 20%, grotendeels al ingezet via de bestaande uitkoopregelingen. De vrijgekomen hectares worden ingezet voor vezelteelt (zoals vlas, hennep, olifants- en mammoetgras). Bij de inzet van 80.000 hectare meerjarig vezelgewas, zo’n 7% van het totale landbouwareaal, zijn de problemen van stikstof en CO2 in de landbouw opgelost.
Centraal in het voorstel staat de vrijwillige deelname. Boeren kunnen kiezen voor een reductie van 0 tot 100%, afhankelijk van hun situatie en voorkeuren. Vrijgekomen hectares worden vervolgens bebouwd met vezelteelt, waarbij boeren financieel geholpen worden door de overheid.
Nationale Aanpak Biobased Bouwen
In het plan wordt samengewerkt met de Nationale Aanpak Biobased Bouwen (NABB), een aanpak die vezelteelt specifiek inzet voor biobased bouwmaterialen. Het nieuwe plan sluit daarop aan, maar gaat verder. Vezels worden ook verwerkt tot biochar, bioplastics, bio-ethanol, pulp en substraat. Daarmee is de aanpak multi-inzetbaar en gericht op een bredere circulaire economie. Samen met de NABB wordt ingezet op zowel rotatiegewassen als meerjarige vezelteelt.
Focus op Natura 2000-gebieden
De veestapelreductie, deels al ingezet via bestaande regelingen, wordt gerealiseerd in regio’s waar de milieudruk het hoogst is. Dat is met name rond stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden. Door boeren de keuze te bieden hun grond te bebouwen met vezelteelt wordt voorkomen dat sierteelt en andere teelten voor nieuwe problemen gaan zorgen.
Financiering: goedkoper alternatief binnen bestaande reserveringen
Voor de uitvoering van het plan is volgens de financiële onderbouwing een investering van circa €3,4 miljard nodig: €2 miljard voor vrijwillige veestapelreductie en €1,4 miljard voor de aanleg en begeleiding van 80.000 hectare vezelteelt. Deze bedragen passen binnen de bestaande reserveringen van de overheid.